‘Konklawe’ jest adaptacją bestsellera (o tym samym tytule) poczytnego brytyjskiego autora Roberta Harrisa. Scenariusz do filmu napisał Peter Straughan, znany m.in. z nagrodzonego statuetkami BAFTA scenariusza do filmu ‘Szpieg’, ekranizacji powieści Johna le Carré. Film pokazuje mroczne kuluary najbardziej sekretnych na świecie wyborów - wyboru nowego papieża.
Umiera wielce szanowany i ceniony papież. Kardynałowie z całego świata zjeżdżają się do Watykanu, by w konklawe wybrać godnego następcę, który zasiądzie na tronie Piotrowym. Dziekan Kolegium Kardynalskiego, kardynał Thomas Lawrence (Ralph Finnes), przyjaciel zmarłego papieża, odpowiedzialny jest za poprawne przeprowadzenie wyborów przyszłej głowy Kościoła katolickiego.
Podczas trwania konklawe, kiedy oczy wiernych zgromadzonych na Placu św. Piotra wpatrzone są w komin dachu Kaplicy Sykstyńskiej w oczekiwaniu na słynne Habemus papam, w kaplicy toczy się zacięta walka o władzę. Kardynał Bellini (Stanley Tucci), sojusznik Lawrence’a, reprezentuje liberalne podejście do przyszłości Kościoła. Jego przeciwnik, włoski kardynał Tedesco (Sergio Castellitto), chce Kościoła skrajnie konserwatywnego. Jego zdaniem kolejny papież powinien być Włochem, msze celebrowane po łacinie, członkowie społeczeństw LGBT wysłani do więzień i ostatecznie do piekła, a o roli kobiet w Kościele katolickim nawet nie chce rozmawiać.
Kardynał Lawrence, dziekan Kolegium Kardynalskiego, postawiony jest przed poważnym dylematem. Nie tylko sam zaczyna zmagać się z kryzysem wiary (‘… nie w Boga, lecz w Kościół’.), ale ma również wątpliwości co do konieczności zachowania bezstronności w niespodziewanie zażartej walce o tron papieski. Sam nie chce kandydować, choć przeciwnicy mu nie wierzą. Co rusz docierają do niego kompromitujące fakty z życia kardynałów. Na dodatek, na konklawe przyjechał nieznany nikomu kardynał Benitez, przedstawiciel Kościoła katolickiego w Afganistanie. Okazuje się, że wcześniej został mianowany przez nieżyjącego już papieża ‘kardynałem in pectore’. Ma więc prawo nie tylko do głosowania, ale również do kandydowania.
Fabuła filmu jest niezwykle wciągająca, choć początkowo rozwija się dość powolnie. Napięcie podtrzymują jednak interesujące dialogi oraz świetnie nakreślone psychologiczne portrety purpuratów watykańskich. Zaskakujące, wręcz mało prawdopodobne, zakończenie obrazu wynagradza czasami wolne tempo filmu. Od światowej premiery filmu w Telluride (Kolorado) krytycy zgodni są w opinii, że Ralph Fiennes jako dziekan Kolegium Kardynalskiego zasługuje na Oscara. Świetny kunszt aktorski po raz kolejny potwierdzili Stanley Tucci (kard. Bellini), John Lithgow (kard. Tremblay) i Sergio Castellitto (kard. Tedesco). W rolę siostry Anges wcieliła się Isabella Rossellini, a księdza Woźniaka Jacek Koman.
Pisząc o ‘Konklawe’, nie sposób nie wspomnieć o wizualnej stronie filmu. Za wyśmienite zdjęcia odpowiedzialny jest Stéphane Fontaine (m. in. ‘Prorok’, ‘Krew i łzy’, ‘Jackie’). Symetryczne, często ciasne, kadry słynnych pomieszczeń watykańskich (głównie Kaplicy Sykstyńskiej) pokazane są w mroku. Budują sekretną i opresyjną atmosferę panującą podczas wyborów papieża. A zbliżenia na twarze głównych kardynałów pokazują z bliska ich emocje i reakcje na rozwijającą się fabułę filmu. Atmosfery filmu dopełnia klimatyczna muzyka skomponowana przez Volkera Bertelmanna, aktualnie dostępna na YouTube.
Warto przypomnieć, że ‘Konklawe’ nie jest pierwszą filmową adaptacją twórczości Roberta Harrisa. W roku 2010 Roman Polański przeniósł na ekran ‘Autora widmo’. Film nagrodzony został Srebrnym Niedźwiedziem w Berlinie oraz 4 statuetkami Cezara w Paryżu. Dziewięć lat później kolejna ekranizacja powieści Harrisa i również w reżyserii Polańskiego ‘Oficer i szpieg’ dostała Srebrnego Lwa w Wenecji i trzy Cezary. Scenariusze do obu filmów powstały we współpracy reżysera z autorem powieści.
Czy ‘Konklawe’ zdobędzie statuetki Oskara dowiemy się w marcu następnego roku.
Ewa Cieplińska-Bertini
