Przegląd filmów Rainera Wernera Fassbindera jest kolejną, siódmą już odsłoną autorskiego projektu Jolanty Woszczenko i Renaty Prokurat Znane/Nieznane. Kultowe kino niemieckie. Projekt zapoczątkowany w 2012 roku prezentuje sylwetki i twórczość szerzej niepokazywanych i w konsekwencji mało znanych w Polsce, lecz wybitnych, kultowych niemieckich reżyserów i reżyserek filmowych.
Rainer Werner Fassbinder jest jednym z najbardziej kultowych i równocześnie jednym z najbardziej kontrowersyjnych niemieckich reżyserów filmowych. Jego biografia mogłaby posłużyć za scenariusz filmowy, gdyby nie fakt, że sam wykorzystywał ją w swojej twórczości. W ciągu 15 lat Fassbinder wyreżyserował 44 filmy, tworząc od czterech do pięciu filmów rocznie. Alienacja, poszukiwanie akceptacji i miłości, ale również temat przemocy – to główne wątki jego filmów. Fassbinder zmarł nagle w 1982 wieku 37 lat.
Program przeglądu w Nowym Teatrze w Warszawie:
24.11.2024, godz. 19:00
Sala Prób
Otwarcie przeglądu: wykład Juliane Lorenz-Wehling, szefowej Fundacji Rainera Wernera Fassbindera
Angst essen Seele auf / Strach zżerać duszę / 1974, 92'
25.11.2024, godz. 19:00
Świetlica
Faustrecht der Freiheit / Prawo silniejszego / 1975, 123'
26.11.2024, godz. 19:00
Świetlica
In einem Jahr mit 13 Monden / W roku 13 pełni / 1978, 124'
27.11.2024, godz. 19:00
Świetlica
Martha / 1974, 116'
28.11.2024, godz. 19:00
Świetlica
Die Ehe der Maria Braun / Małżeństwo Marii Braun / 1979, 120'
29.11.2024, godz. 19.00
Świetlica
Katzelmacher / Dzieciorób / 1969, 88'
30.11.2024, godz. 19.00
Świetlica
Fassbinder – Lieben ohne zu fordern / Fassbinder – kochaj, nie żądaj, reż. Christian Braad Thomsen / 2015, 109'
Kuratorki przeglądu: Joanna Woszczenko, Renata Prokurat
Organizatorzy: Goethe-Institut Warschau, Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia
Partner wydarzenia: Nowy Teatr
Wstęp wolny
Dzieciorób (Katzelmacher), reżyseria R.W. Fassbinder, 1969, 88 min
Marie należy do Ericha. Paul sypia z Helgą. Peter pozwala Elisabeth się zatrzymać się u siebie. Rosy uprawia seks z Franzem za pieniądze. Spotykają się na podwórku, w pubie, na placu zabaw dla dzieci, w swoich mieszkaniach, pojedynczo, w parach, całą grupą, wymieniają poglądy, stają się agresywni, nudzą się, piją, nudzą się...
Helga należy do Paula ale angażuje się w związek z jego przyjacielem Erichem. Peter ma dość bycia tolerowanym przez Elisabeth i wyładowuje swoją złość na jadowitej Rosy, że Paul czasami chodzi do przystojnego Hannesa. Gunda jest dokuczliwa, ponieważ nie może nikogo zdobyć. Choć grupa jest odosobniona w małej podmiejskiej dzielnicy zamieszkałej przez klasę średnią, jej częścią i wszystko ma swoją „słuszność”.
Dopiero gdy Jorgos, „Grek z Grecji”, wdziera się do ich świata, wywołuje to w grupie lęk wobec obcych, zazdrość o potencję, agresję wobec obcokrajowców. W skrócie: pojawia się syndrom faszystowski, mężczyźni ożywają się, zbierają się w sobie i biją Jorgosa, bo „porządek musi zostać przywrócony”.
Reżyseria: Rainer Werner Fassbinder
Scenariusz: Rainer Werner Fassbinder, na podstawie jego sztuki
Zdjęcia: Dietrich Lohmann
Muzyka: Peer Raben, Schubert
Montaż: Franz Walsch
Scenografia: Rainer Werner Fassbinder
Obsada: Hanna Schygulla (Marie), Lilith Ungerer (Helga), EIga Sorbas (Rosy), Doris Mattes (Gunda), Rainer Werner Fassbinder (Jorgos), Rudolf Waldemar Brem (Paul), Hans Hirschmüller (Erich), Harry Baer (Franz), Peter Moland (Peter), Hannes Gromball (Klaus), Irm Hermann (Elisabeth), Katrin Schaake (kobieta w kabriolecie)
Martha, reżyseria R.W. Fassbinder, 1974, 116 min
Martha, przed trzydziestką, samotna i całkiem atrakcyjna, spędza wakacje w Rzymie ze swoim ojcem. Podczas spaceru po mieście jej ojciec dostaje ataku serca na Schodach Hiszpańskich i umiera. Na dziedzińcu niemieckiej ambasady w Rzymie Martha spotyka czterdziestopięcioletniego mężczyznę, którego nie zna. Spotkanie to fascynuje ich oboje.
Jakiś czas później, z powrotem w Niemczech, ponownie widzi nieznajomego z Rzymu na przyjęciu weselnym. Nazywa się Helmut Salomon. Martha szybko ulega jego charyzmie i dominującej naturze. Biorą ślub. Podczas miesiąca miodowego Helmut zaczyna „edukować” Marthę w delikatny, ale nieugięty sposób.
Po powrocie wynajmuje dla nich okazały dom, w którym coraz bardziej izoluje Marthę. Już po kilku dniach odbiera jej telefon i w jej imieniu składa wymówienie z pracy w bibliotece. Martha ma zrezygnować z wszelkich kontaktów ze światem zewnętrznym, aby mogła być tylko dla niego. Jego pieszczoty, które bardziej przypominają napaści, nie są wolne od sadyzmu.
Kiedy Helmut wyjeżdża w interesach, Martha potajemnie spotyka się z panem Kaiserem, młodym kolegą z biblioteki.
Helmut staje się podejrzliwy. Martha czuje się zagrożona i wierzy, że Helmut chce ją zabić. Podczas podróży samochodem z Kaiserem nagle wyobraża sobie, że mąż ją śledzi. Całkowicie rozhisteryzowana, wzywa Kaisera do szybszej jazdy. Samochód wpada w poślizg na zboczu.
Kaiser nie żyje. Martha przeżywa wypadek, ale pozostaje sparaliżowana. Helmut odbiera ją z kliniki na wózku inwalidzkim. Teraz ma ją tylko dla siebie.
Reżyseria: Rainer Werner Fassbinder
Scenariusz: Rainer Werner Fassbinder, na podstawie opowiadania ‘For the Rest of Her Life’ Cornella Woolricha
Zdjęcia: Michael Ballhaus
Muzyka: Bruch, Donizetti, Orlando Di Lasso
Montaż: Liesgret Schmitt-Klink
Scenografia: Kurt Raab
Obsada: Margit Carstensen (Martha Heyer, później: Martha Salomon), Karlheinz Böhm (Helmut Salomon), Gisela Fackeldey (matka), Adrian Hoven (ojciec), Barbara Valentin (Marianne), Ingrid Caven (Ilse), Ortrud Beginnen (Erna), Wolfgang Schenck (szef), Günter Lamprecht (dr. Salomon), Peter Chatel (Kaiser), El Hedi Ben Salem (gość hotelowy), Kurt Raab (sekretarz w ambasadzie), Rudolf Lenz (główny portier), Rudolf Waldemar Brem (technik telefoniczny), Elma Karlowa (sprzątaczka), Herbert Steinmetz (dr Hauff), Liselotte Eder (kobieta na ceremonii ślubnej), Karl Scheydt (mężczyzna na ceremonii ślubnej), Michael Ballhaus (natrętny facet)
Strach zżerać duszę (Angst Essen Seele auf), reżyseria R.W. Fassbinder, 1974, 93 min
Sześćdziesięcioletnia pracująca jako sprzątaczka wdowa, Emmi Kurowski – w pubie dla obcokrajowców, do którego uciekła przed deszczem – poznaje młodszego o co najmniej dwadzieścia lat Marokańczyka Alego. Ali tańczy z Emmi, rozmawiają, odprowadza ją do domu. Po pewnym czasie wprowadza się do Emmi. W końcu biorą ślub. Dla ich bliskich małżeństwo jest skandalem: dorosłe dzieci Emmi wstydzą się swojej matki, sąsiedzi szepczą, sprzedawca wyrzuca Emmi ze sklepu, koledzy z pracy nią gardzą.
W końcu jednak zewnętrzna presja na Emmi i Alego słabnie, ale ich wewnętrzne problemy stają się bardziej widoczne. Ali ponownie odwiedza swoją byłą kochankę, właścicielkę pubu, Barbarę. Kiedy Emmi próbuje go odzyskać i tańczą razem jak na początku znajomości, Ali upada. Lekarz diagnozuje pęknięty wrzód żołądka. Emmi zostaje przy Alim i trzyma go za rękę.
Reżyseria: Rainer Werner Fassbinder
Scenariusz: Rainer Werner Fassbinder
Zdjęcia: Jürgen Jürgen
Muzyka: Rainer Werner Fassbinder oraz muzyka archiwalna
Montaż: Thea Eymèsz
Scenografia: Rainer Werner Fassbinder
Obsada: Brigitte Mira (Emmi), El Hedi Ben Salem (Ali), Barbara Valentin (Barbara, właścicielka baru), Irm Hermann (Krista), Rainer Werner Fassbinder (Eugen, jej mąż), Karl Scheydt (Albert), Elma Karlowa (pani Karges), Anita Bucher (pani Ellis), Gusti Kreissl (Paula), Walter Sedlmayr (Angermayer, właściciel sklepu spożywczego), Doris Mattes (jego żona), Liselotte Eder (pani Münchmeyer), Marquard Bohm (Gruber), Hannes Gromball (kelner w barze), Katharina Herberg (dziewczyna w barze), Rudolf Waldemar Brem (kolega), Peter Moland (kierownik warsztatu), Kurt Raab (brygadzista), Margit Symo (Hedwig), Peter Gauhe (Bruno), Helga Ballhaus (Yolanda), Elisabeth Bertram (Frieda), Hark Bohm (lekarz)
Prawo silniejszego (Faustrecht der Freiheit), reżyseria R.W. Fassbinder, 1975, 123 min
Franz, bezrobotny showman i naciągacz, wygrywa pół miliona na loterii i zostaje wprowadzony do grupy eleganckich homoseksualistów przez handlarza antykami Maxa. Zakochuje się w synu przedsiębiorcy, Eugenie. Razem wprowadzają się do mieszkania, za które Franz płaci, a które Eugen wspaniale urządza. Franz zaciąga również pożyczkę na reorganizację bankrutującej firmy rodziców Eugena.
Eugen chce nauczyć Franza bardziej wyrafinowanych manier i kultury, ale różnica klas pozostaje nie do przeskoczenia. Franz jest nieustannie wykluczany finansowo przez Eugena, traci udziały w firmie, a w końcu także mieszkanie. Rozstają się, a Eugen wraca do byłej kochanki. Franz odbiera sobie życie.
Reżyseria: Rainer Werner Fassbinder
Scenariusz: Rainer Werner Fassbinder, współpracownik Christian Hohoff
Zdjęcia: Michael Ballhaus
Muzyka: Peer Raben
Montaż: Thea Eymèsz
Scenografia: Kurt Raab
Obsada: Rainer Werner Fassbinder (Franz Biberkopf), Peter Chatel (Eugen), Karlheinz Böhm (Max), Rudolf Lenz (prawnik), Karl Scheydt (Klaus), Hans Zander (Springer, barman), Kurt Raab (Vodka-Peter), Adrian Hoven (ojciec Eugena), Ulla Jacobsen (matka Eugena), Irm Hermann (Madame Chérie), Katharina Buchhammer (Madame Isabelle), Ursula Strätz (Madame Antoinette), Christiane Maybach (Hedwig), Elma Karlowa (pierwsza właścicielka kiosku), Brigitte Mira (druga właścicielka kiosku), Harry Baer (Philip), Peter Kern (sprzedawca kwiatów), Barbara Valentin (żona Maxa), Bruce Low (lekarz), Walter Sedlmayr (dealer samochodowy), El Hedi Ben Salem (Marokańczyk), Hannes Gromball (kelner w hotelu Moroscan), Ingrid Caven (piosenkarka), Marquard Bohm (GI), Lilo Pempeit (sąsiadka), Hark Bohm (policjant), Evelyn Künneke, Karl Heinz, Staudenmeier Helmut Petigk
W roku 13 pełni (In einem Jahr mit 13 Monden), reżyseria R.W. Fassbinder, 1978, 124 min
Co siódmy rok jest rokiem księżyca. W tych latach wiele osób cierpi z powodu wahań emocjonalnych i depresji. Jednak, gdy rok księżycowy, taki jak 1978, jest również rokiem z 13 nowiem księżyca, dochodzi do osobistych katastrof.
Frankfurt 1978: Elvira Weishaupt szuka schronienia przed własną zagmatwaną przeszłością u ludzi, których kiedyś znała. Kiedy spotyka się z drwinami i odrzuceniem, ma do podjęcia tylko jedną decyzję...
Reżyseria: Rainer Werner Fassbinder
Scenariusz: Rainer Werner Fassbinder
Współpraca artystyczna: Juliane Lorenz, Volker Spengler
Zdjęcia: Rainer Werner Fassbinder
Muzyka: Peer Raben
Montaż: Rainer Werner Fassbinder
Scenografia: Rainer Werner Fassbinder
Obsada: Volker Spengler (Erwin/Elvira Weishaupt), Ingrid Caven (Rote Zora), Gottfried John (Anton Saitz), Elisabeth Trissenaar (Lrene), Eva Mattes (Marie-Ann), Günther Kaufmann (J. Smolik, szofer), Liselotte Pempeit (Siostra Gudrun), Gerhard Zwerenz (Burghard Hauer, pisarz), Isolde Barth (Sybille), Karl Scheydt (Christoph Hacker), Walter Bockmayr (Seelen-Frieda), Peter Kollek (Pijak), Bob Dorsay (Włóczęga), Gustav Holzapfel (H. H. Brei, urzędnik w Saitz), Ursula Lillig (Sprzątaczka), Janoz Bermez (Oskar Pleitgen)
Małżeństwo Marii Braun (Die Ehe der Maria Braun), reżyseria R.W. Fassbinder, 1978, 120 min
Podczas II wojny światowej, gdy wokół spadają bomby, Hermann Braun i Maria biorą ślub. Została im tylko jedna noc, zanim jej mąż będzie musiał wrócić na front.
Po zakończeniu wojny – jej mąż podobno zginął – Maria wdaje się w romans z czarnoskórym G.I. Billem. Jednak Hermann niespodziewanie wraca do domu z niewoli. W konfrontacji z mężem i kochankiem Maria zabija Billa. Hermann bierze winę na siebie i trafia do więzienia.
Maria czekając na uwolnienie Hermanna poznaje właściciela fabryki Oswalda i staje się niezbędna w jego życiu i towarzystwie.. Ale kiedy nadchodzi czas końca pobytu w więzieniu, Hermann znika bez śladu. Pojawia się ponownie dopiero po śmierci Oswalda. Maria dowiaduje się o umowie między dwoma mężczyznami, zgodnie z którą Hermann wyrzekł się Marii za życia Oswalda, ale właściciel fabryki wyznaczył parę na swoich spadkobierców.
Zamiast oczekiwanego ponownego spotkania dochodzi do katastrofy: Maria - celowo czy przez pomyłkę? – zostawia otwarty kurek gazu w kuchence i podczas gdy słychać w radiu relację z meczu niemieckiej reprezentacji w piłce nożnej na mistrzostwach świata w 1954 roku, domem wstrząsa potężna eksplozja.
Reżyseria: Rainer Werner Fassbinder
Scenariusz: Peter Märthesheimer, Pea Fröhlich, na podstawie pomysłu Rainera Wernera Fassbindera
Zdjęcia: Michael Ballhaus
Muzyka: Peer Raben
Montaż: Juliane Lorenz i Franz Walsch
Kostiumy: Barbara Baum
Obsada: Hanna Schygulla (Maria), Klaus Löwitsch (Hermann), Ivan Desny (Oswald), Gottfried John (Willi), Gisela UhIen (matka), Günter Lamprecht (Wetzel), George Byrd (Bill), Elisabeth Trissenaar (Betti), Isolde Barth (Vevi), Peter Berling (Bronski), Sonja Neudorfer (pielęgniarka Czerwonego Krzyża), Liselotte Eder (pani Ehmke), Volker Spengler (dyrygent), Karl-Heinz von Hassel (prokurator), Michael Ballhaus (prawnik), Christine Hopf- de Loup (notariusz), Hark Bohm (Senkenberg), Horst Dieter Klock (mężczyzna z samochodem), Günther Kaufmann (GI w pociągu), Bruce Low (Amerykanin na konferencji), Rainer Werner Fassbinder (handlarz na czarnym rynku), Claus Holm (lekarz), Anton Schirsner (dziadek Berger), Hannes Kaetner (rejestrator), Martin Häussler (reporter), Norbert Scherer (pierwszy strażnik), Rolf Bührmann (drugi strażnik), Arthur Glogau (trzeci strażnik)
Fassbinder – kochaj, nie żądaj (Fassbinder – Lieben ohne zu fordern), reżyseria Christian Braad Thomsen, 2015, 109 min
Rainer Werner Fassbinder (1945-1982), jeden z najważniejszych niemieckich reżyserów i najważniejszych przedstawicieli Nowego Kina Niemieckiego, zmarł w wieku 37 lat i pozostawił po sobie 44 filmy. Duński reżyser tego filmu, Christian Braad Thomsen, poznał Fassbindera w 1969 roku podczas premiery jego pełnometrażowego debiutu Liebe ist kälter als der tod (Miłość jest silniejsza niż śmierć) na Berlinale. Wkrótce zostali bliskimi przyjaciółmi. Fassbinder – lieben ohne zu fordern oparty jest na długo niepublikowanym, bardzo osobistym wywiadzie przeprowadzonym przez Braada Thomsena, który miał miejsce podczas Festiwalu Filmowego w Cannes w 1978 roku. Innymi bohaterami filmu są matka Fassbindera Lilo Pempeit, Irm Hermann i Harry Baer.
Scenariusz: Christian Braad Thomsen
Zdjęcia: Dirk Brüel, Gregers Nielsen, Bente Petersen
Muzyka: Peer Raben
Montaż: Grete Møldrup
Dźwięk: Christian Braad Thomsen
Obsada: Rainer Werner Fassbinder (on sam), Irm Hermann (ona sama), Harry Baer (on sam), Lilo Pempeit (ona sama), Margit Carstensen (ona sama)
